Letnie żywioły bywają zabójcze dla dachu. Jak zabezpieczyć się przed nimi w czasie budowy?

Promieniowanie słoneczne, deszcz i temperatura wystawiają na próbę konstrukcje dachowe o każdej porze roku. Jednak latem te zjawiska są szczególnie gwałtowne i zagrażają przede wszystkim dachom będącym w trakcie budowy.

Niedocenionym, lecz równie groźnym elementem jest ruch powietrza. W jaki sposób czynniki atmosferyczne mogą wpłynąć na stan powierzchni dachowych i w jaki sposób możemy się przed nimi zabezpieczyć? Postępujące ocieplenie klimatu sprawia, że z roku na rok obserwujemy coraz częstsze zmiany pogodowe¹ , co jest sporym wyzwaniem podczas budowy. Nagłe zmiany temperatury, niespodziewane ulewy i zwiększone promieniowanie UV mogą zaszkodzić warstwie izolacyjnej, konstrukcji dachowej, a nawet ścianom, szczególnie kiedy dach pozostaje bez ostatniej, zewnętrznej warstwy. Zabezpieczeniem może być wtedy membrana wstępnego krycia, która chroni przed podmuchami wiatru, wilgocią, temperaturą oraz promieniowaniem słonecznym. Jednak ekstremalne warunki pogodowe mogą wpływać także na ten materiał, dlatego jeżeli ma on pełnić swoją funkcję właściwie, należy zadbać o jego odpowiednią jakość i dobranie produktu do konkretnych wymagań, a także staranność przy montażu.

Promieniowanie UV i temperatura

W słoneczne, ciepłe dni największym zagrożeniem dla dachów jest promieniowanie UV i 7 temperatura. W ciągu roku mamy średnio prawie 70 dni słonecznych². Roczna suma usłonecznienia w Polsce w 2021 roku zawierała się pomiędzy 1500 a 2300 godzin i była większa od normy klimatologicznej od 100 do 400 godzin w południowo-wschodniej części kraju³. Dach, jako najwyższy element konstrukcyjny podlega największej ekspozycji na słońce, jest tym samym najbardziej narażony na jego szkodliwe działanie.

To właśnie pod wpływem światła membrana starzeje się szybciej, tracąc swoje właściwości izolacyjne i wodoszczelne, co może powodować pojawienie się na niej pleśni i nasiąkanie izolacji wilgocią. W ostateczności naraża to drewnianą konstrukcję na utratę stabilności i obecność grzybów. Co ciekawe, na membrany znacznie bardziej wpływa promieniowanie UV niż temperatura.

– Długie działanie słońca na membranę następuje szczególnie często podczas opóźnień w budowie, a te nie są przecież rzadkością. Przeprowadziliśmy test w warunkach laboratoryjnych, z którego wynikało, że trwające 1000 godzin (ok. 6 tygodni) wystawienie na promieniowanie UV wykazuje poważne wstępne uszkodzenia membrany. Z tego powodu warto postawić na produkt, który zapewnia dobrą odporność na działanie słońca. Najlepiej sprawdzają się membrany z systemem pięciu warstw, zapewniającym większą trwałość oraz odporność na uszkodzenia fizyczne. Cechuje je często wysoka stabilność w warunkach intensywnego promieniowania UV – mówi Mariusz Długosz, mistrz dekarski i ekspert firmy Dorken Delta.

Burze, deszcze i ulewy

Kolejnym wrogiem membrany wstępnego krycia są opady, bo to właśnie one mogą spowodować, że konstrukcja ulegnie zawilgoceniu. Zjawiska ekstremalne obecnie nasilają się z powodu wzrostu temperatury na świecie. Polska, ze względu na swoje położenie geograficzne, zróżnicowanie ukształtowania powierzchni i przejściowość klimatu jest szczególnie narażona na występowanie groźnych zdarzeń pogodowych⁴.

Z tego powodu dach musi być w stanie przetrwać bez ostatniej, zewnętrznej warstwy podczas silnych ulew i burz. Dziś pozostawienie na jakiś czas konstrukcji dachowej zabezpieczonej jedynie membraną nie jest problemem, nawet w tak trudnych warunkach, jeśli zostanie zastosowany produkt wodoszczelny.

– Wodoszczelna membrana powinna chronić dach przed przeciekaniem podczas prac. W przypadku działania w trudnych do przewidzenia warunkach pogodowych najważniejsza jest właśnie jej szczelność, dlatego membrana musi być dobrze dobrana. Sprawdzają się tutaj produkty wykonane z połączenia włókniny poliestrowej oraz warstwy funkcyjnej TPU, bo zapewniają wysoką odporność mechaniczną i termiczną oraz pomagają w skutecznym odprowadzaniu wody opadowej. Mocując membranę należy też upewnić się, że nie pozostawiono przerw między łączeniami oraz wszelkie przejścia przez połać dachową zostały prawidłowo zabezpieczone. Bardzo pomocne są w tym przypadku paski klejące oraz system klejenia, które podnoszą wodoszczelność i wiatroodporność membrany – wyjaśnia Mariusz Długosz, mistrz dekarski i ekspert firmy Dorken Delta.

Ruch powietrza - najczęściej pomijany czynnik

Dekarze często zauważają, że mimo krótkiej ekspozycji na promieniowanie UV część membran i tak ulegała degradacji po kilku latach. Przyczyny tego zjawiska sprawdziła firma Dorken, dochodząc do wniosku, że jest to spowodowane… ruchem powietrza pod pokryciem dachowym. Niekoniecznie musi chodzić tu o huragan czy trąbę powietrzną. Szkodliwy bywa nawet ruch powietrza wywołany zmianami temperatury czy zwykłe podmuchy wiatru.

Co ciekawe, dotychczasowe badania produktów w tym kontekście w wystarczającym stopniu nie uwzględniały symulacji starzenia, określonej przez normę EN 13859-1. Ruch powietrza wpływa na wodoszczelność membrany, co przekłada się na jej wytrzymałość. Produkt stawał się tym bardziej podatny na ciśnienie słupa wody podczas badania, im szybciej poruszało się powietrze.

– Wspólnie z producentem pieców przemysłowych zbudowaliśmy urządzenie, które umożliwiało zasymulowanie w krótkim czasie procesów zachodzących na dachu przez wiele lat i dzięki temu mogliśmy dokładnie sprawdzić zjawisko starzenia membran w wyniku ruchu powietrza. Okazało się, że powietrze wtłaczane jest do otworu w okapie i wypływając w kalenicy, powoduje efekt kominowy pomiędzy membraną dachową a twardym pokryciem. Wiemy już też, że ruch powietrza ma znaczenie zarówno podczas dni słonecznych (wtedy mówimy o termicznym ruchu powietrza), jak i pochmurnych (kiedy odpowiedzialny za to jest wiatr) – mówi Mariusz Długosz, mistrz dekarski i ekspert firmy Dorken Delta.

Dachy są szczególnie zagrożone czynnikami atmosferycznymi latem, w czasie sezonu budowlanego. Jest to okres wystawiający konstrukcje na najwięcej prób. Z tego powodu warto użyć materiału, który sprawdzi się nie tylko w długiej eksploatacji, ale też zapewni skuteczną ochronę doraźną. Dobrze dobierając membrany, można odpowiednio zabezpieczyć dach, nawet gdy pozostaje bez ostatniej, zewnętrznej warstwy i zapewnić bezpieczeństwo konstrukcji w trakcie ekstremalnych warunków pogodowych.

__________________

^[1] Uniwersytet Wrocławski, „Co z tą pogodą? Nasz klimatolog wyjaśnia”, https://uni.wroc.pl/co-z-ta-pogoda-nasz-klimatolog-wyjasnia/

^[2] IMGW, „Współczesne problemy klimatu Polski“ pod red. Longiny Chojnackiej-Ożga i Haliny Lorenc, Warszawa 2019

^[3] IMGW, „Raport IMGW-PIB: Klimat Polski 2021”, https://www.imgw.pl/sites/default/files/inline-files/imgw-pib-klimat-polski-2021-pol-final.pdf

^[4] Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Ekstremalne zjawiska pogodowe w Polsce [komentarz], https://nauka.uj.edu.pl/aktualnosci/-/journal_content/56_INSTANCE_Sz8leL0jYQen/74541952/149987060