Rodzaje złączy ciesielskich

Łączenie drewnianych elementów więźby dachowej może się odbywać na kilka różnych sposobów. Jakość wykonania tego elementu dachu wpływa na wytrzymałość całej konstrukcji, a zatem ciężaru, jaki może ona przenosić.

Ma to decydujący wpływ przy wyborze pokrycia dachowego oraz bezpieczeństwa użytkowania domów – odporności dachu na zalegający śnieg czy silne podmuchy wiatru. W jaki sposób wykonywać trwałe i mocne złącza ciesielskie?

Czym są złącza ciesielskie?

Złącza ciesielskie niewidoczne są na gotowych dachach, ponieważ ukrywają je łatowanie, membrana paroprzepuszczalna oraz naturalnie pokrycie dachu. Nie oznacza to jednak, że połączenia belek drewnianych nie mają dużego znaczenia. Wprost przeciwnie – decydują one o wytrzymałości całej konstrukcji.Aby zbudować mocną i wytrzymałą więźbę, złącza ciesielskie muszą posiadać odpowiedni kształt i rozmiar. Dodatkowe elementy łączące też są często przydatne. Dlatego też nie warto oszczędzać na złączach ciesielskich. Cennik materiałów i usług ma swoje uzasadnienie w roli, jaką odgrywają takie połączenia.

Rodzaje złączy ciesielskich

• Złącza ciesielskie drewniane dzielą się na:złącza wzdłużne, występujące w wariancie poziomym i pionowym,
• złącza poprzeczne, które mogą być wykonane pod kątem prostym, ale również często spotyka się łączenia ukośne,
• złącza narożne,
• złącza wrębowe pod kątem.

Choć są to często niewidoczne złącza ciesielskie, ich wykonanie jest precyzyjne i bardzo dokładne. Każde z powyższych złączy funkcjonuje w innym miejscu więźby dachowej i odgrywa swoją rolę – raz będzie to łączenie dwóch belek nośnych, inne złącze ciesielskie podstawę słupa połączy z główną konstrukcją więźby. Dlatego warto przyjrzeć im się bliżej i poznać ich mocne strony.

Złącza ciesielskie wzdłużne (poziome i pionowe)

Ciesielskie złącze wzdłużne służy do przedłużania drewnianych elementów. Najczęściej znajduje zastosowanie w podwalinach, płatwiach, oczepach czy murłatach. Typowym przykładem złącza ciesielskiego wzdłużnego jest styk ukośny lub klinowy. Stosuje się także popularne zamki skośne. Pionowe słupy o kształcie prostokątnym lub okrągłym można połączyć na zakładkę lub zwidłowanie.

Złącza ciesielskie poprzeczne (pod kątem prostym u ukośne)

• Złącza ciesielskie poprzeczne pozwalają łączyć dwa elementy pod kątem. Najczęściej stosuje się w takim przypadku takie techniki jak: wrąb jednostronny,
• wrąb wzajemny,
• wrąb krzyżowy,
• zamek prosty,
• zamek płetwowy, znany także pod nazwą jaskółczy ogon,
• złącze węgłowe,
• złącze na czop.

To ostatnie stosowane jest przy łączeniu elementów pionowych oraz poziomych i dzieli się na czop pełny, odsaczony, środkowy oraz kosowy. Część łączeń, jak te na czop, są ukryte. Złącza ciesielskie tego typu wyglądają po prostu jak dobrze do siebie spasowane belki, trzymające się mocno razem.

Złącza ciesielskie narożne

W przypadku łączenia krokwi, elementów dźwigających pokrycie dachowe, stosuje się złącza ciesielskie narożne. Choć krokwi nie łączy się na długość, często występują złącza z murłatami oraz pomiędzy krokwiami pod różnym kątem. Spotkać się można w takiej sytuacji z połączeniami na zwidłowanie, na zakładkę, złącze krokwi na płatwi w kalenicy czy z murłatą na siodełko. Są to niezwykle istotne złącza ciesielskie. Łączniki do drewna pozwalają je dodatkowo wzmocnić i zapewnić im maksymalną wytrzymałość.

Złącza ciesielskie wrębowe pod kątem

Złącza ciesielskie kątowe lub zaciosowe zapewniają stabilność połączeniową, solidność oraz trwałość. Dodatkowo stosuje się śruby, bolce trzymające. Jakie techniki można spotkać w tym miejscu?

• wrąb czołowy,
• wrąb pojedynczy,
• wrąb pośredni,
• wrąb podporowy,
• wrąb czołowy podwójny.

Pozwalają one łączyć belki drewniane pod kątem. Służą także do montażu podpór ukośnych, mieczy usztywniających oraz innych tego typu elementów.

Złącza ciesielskie metalowe

Metalowe złącza ciesielskie to nowoczesny wynalazek, który po części zastępuje tradycyjne złącza ciesielskie. Za pomocą stalowych łączników, śrub i gwoździ można łączyć poszczególne elementy więźby dachowej bez potrzeby wykonywania nacięć i wyrębów. Jest to z pewnością duże ułatwienie, które przyśpiesza pracę na dachu. Jednak profile metalowe najlepiej się sprawdzają jako uzupełnienie i wzmocnienie typowych złącz ciesielskich.

Typy złączy metalowych stosowanych w więźbie dachowej

W ofercie producentów znaleźć można niemal pół tysiąca rodzajów złączy metalowych. Wśród nich znajdują się metalowe złącza ciesielskie ozdobne, które zachwycają swoją estetyką i dokładnym wykonaniem. Obok nich funkcjonują także mocne i wytrzymałe złącza ciesielskie krokwi, które muszą przenosić ogromne obciążenia na pionowe elementy konstrukcyjne. Dzięki metalowym profilom można bardzo łatwo łączyć drewniane elementy więźby dachowej. Złącza ciesielskie krokiew – murłata wykonana za pomocą metalowych form zajmie znacznie mniej czasu niż wykonywanie takich połączeń w tradycyjny sposób.

Złącza płaskie

Stalowe złącza ciesielskie występują najczęściej jako płytki, blachy oraz taśmy perforowane. Ich uniwersalność i niewielki rozmiar powodują, że są to najczęściej występujące złącza ciesielskie w domach jednorodzinnych czy przemysłowych. Nabijać je można także na krokwie, bez konieczności stosowania dodatkowych łat, a następnie układać na nich poszycie dachu.

Złącza kątowe

Złącza ciesielskie metalowe wykorzystuje się także do łączenia elementów drewnianych pod różnymi kątami. Winkle doskonale sprawdzają się w elementach, które schodzą się pod kątem prostym. Co ciekawe, tego typu połączenia sprawdzą się także przy łączeniu drewna z betonem. W takim przypadku kątowniki powinny posiadać grubość minimum 8 mm.

Knagi

Złącza ciesielskie o nazwie knagi stosowane są do łączenia płatwi i krokwi. Co więcej, mogą one służyć także jako wsporniki, które będą podpierać belki. Ich cechą charakterystyczną jest bardzo wysoka odporność na zginanie. Dlatego też wykorzystywane są w miejscach, gdzie konstrukcja jest narażona na przechył. Metalowe złącza ciesielskie do krokwi muszą spełniać zaostrzone wymagania, by dobrze mogły odgrywać swoją odpowiedzialną rolę.

Wsporniki belek

Wspornikami belek mogą być na przykład buty, wieszaki czy siodełka. Oczywiście nazwy te tylko nawiązują do przedmiotów codziennego użytku. W praktyce są to elementy metalowe służące do prostopadłego mocowania belek do murłat, dźwigarów czy oczepów. Jest to też przykład niewidocznych złączy ciesielskich. Producent tego typu metalowych elementów odpowiada także za ich dużą wytrzymałość i uniwersalność.

Złącza Gerbera

Złącza ciesielskie Gerbera mają charakterystyczną cechę – zawsze występują parami: prawe i lewe. Ich zastosowanie ogranicza się głównie do łączenia belek o tym samym przekroju i uciętych pod kątem prostym na ich długości – czyli ich wydłużaniu. Dlatego też muszą zapewniać bardzo dużą wytrzymałość pod różnymi względami.

Nowoczesne złącza ciesielskie

Jeszcze niedawno korzystano przede wszystkim z drewnianych złączy ciesielskich. Wykonywanie otworów łączeniowych i wrębów pozwalało stawiać mocne i wytrzymałe więźby dachowe, które do dziś stoją dumnie w niejednym polskim mieście lub polskiej wsi. Przez setki lat udało się je dopracować do perfekcji, tworząc różne rozwiązania i techniki. Jednak dziś częściej wygrywa wygoda. Metalowe złącza ciesielskie ukryte i widoczne gołym okiem wykonywane są jedynie z wykorzystaniem metalowych elementów łączeniowych. W ten sposób udało się znacznie przyśpieszyć pracę, a także zwiększyć wytrzymałość połączeń. Czasem jeszcze łączy się ze sobą tradycyjne i nowoczesne łączenia, uzyskując optymalne warunki mechaniczne.