Zielone dachy – podniebne, roślinne enklawy

Zielone dachy to oazy w miejskiej przestrzeni z betonu szkła i stali. Mogą mieć różny wygląd i formę. Sprawdzają się na osiedlach mieszkaniowych, obiektach komercyjnych i domach jednorodzinnych. Roślinnością mogą być pokryte zarówno dachy płaskie, jak i strome. Są miejscami, przyjaznymi roślinom, drobnym organizmom i ludziom, a bioróżnorodność roślin zbliżona do siedlisk naturalnych sprzyja ochronie przyrody.

Korzyści, jakie dają zielone dachy

Dziś w Polsce zielony dach jest atrakcyjną nowością, zainteresowanie systemami zazieleniania dachów rośnie z roku na rok. Walory dekoracyjne i rekreacyjne to nie jedyne zalety zielonych dachów. Dodatkowo posadowienie roślinności na dachach wpływa na:

• bilans wodny – w naturalny sposób gromadzona jest woda opadowa;
• pochłanianie zanieczyszczeń z powietrza;
• izolowanie przed ekstremalnymi temperaturami;
• ochronę hydroizolacji dachu, co wpływa na przedłużenie jego żywotności;
• tworzenie swoistego mikroklimatu;
• produkcję tlenu;
• zmniejszenie ilości odprowadzanych ścieków.

Warto pamiętać, że jest to inwestycja, która nie tylko przynosi wymienione wyżej korzyści, a jest także wkładem w ekologiczny, zdrowy i piękny fragment naszego środowiska.

Zazielenienia ekstensywne

Ekstensywne zielone dachy z niskopienną roślinnością spełniają funkcje przyrodnicze i estetyczne. Jest to system polegający na obsadzeniu powierzchni dachu roślinami, o płytkim systemie korzeniowym, które nie wymagają wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Najczęściej stosuje się rośliny z rodzaju rozchodników.

Warstwa wegetacyjna to przestrzeń dla korzeni roślin wypełniona specjalnym substratem związków mineralnych i organicznych, posiadającym właściwości absorbowania wody i składników mineralnych. Warstwa drenażowa pochłania część wody i umożliwia odpływ jej nadmiaru.

Obie warstwy oddziela warstwa filtracyjna, zapobiegająca wymywaniu drobnych cząstek z substratu i zamulaniu drenażu. Obciążenie, jakie musi utrzymać konstrukcja dachu, zależy głównie od ciężaru substratu. Centymetr warstwy przeciętnego, nasączonego wodą substratu waży 10 do 13 kg/m². Minimalna grubość warstwy wegetacyjnej, w przypadku rozchodników, wynosi 6 cm. Wszystkie warstwy to ciężar od 70 do 100 kg/m², a przy 8 cm warstwie wegetacyjnej od 90 do 130 kg/m². Pielęgnacja takiego dachu ogranicza się odchwaszczania i nawożenia. Przez pierwsze dwa sezony trzeba je także podlewać. Potem, zadomowionym roślinom wystarczą wody opadowe.

Zazielenienia intensywne

Systemy intensywnego zazielenienia spełniają funkcje dachowych ogrodów z trawnikami, roślinami i małą architekturą. Możliwe jest zarówno sadzenie na nich trawy, jak i uprawa drzew. Prawidłowo zaprojektowana i wykonana warstwa wegetacyjna, podlewanie i nawożenie sprawiają, że rośliny mają takie same warunki jak w naturalnym gruncie. Fachowe plany nasadzeń muszą uwzględniać właściwości i wymagania roślin. Na przykład dla drzew i krzewów warstwa substratu nie może być mniejsza niż 1/10 wysokości roślin, a dla traw i roślin okrywowych powinna mieć co najmniej 20 cm. W porównaniu z zazielenieniem ekstensywnym w ogrodach dachowych wymagana jest prawidłowa pielęgnacja, czyli nawadnianie w okresach suszy, pielenie i nawożenie.

Zazielenienie powierzchni stromych

Dachy spadziste wymagają specjalnej technologii zazieleniania. Konieczne jest zabezpieczenie przed obsuwaniem się substratu oraz zwiększona chłonność wody, która z dachów stromych odpływa szybciej niż z płaskich. W zależności od stopnia pochylenia stosuje się różne systemy zabezpieczenia stabilności stosowanych warstw. Do dachów o spadkach do 15% stosuje się specjalistyczne płyty firmy Bauder Wasserspeicherplatte. Przy większych stromiznach niezbędna jest dodatkowa kratownica. Trzeba możliwie szybko posadzić rośliny, których powinno być więcej niż przy dachach płaskich i nie dopuścić do przeschnięcia podłoża. Należy się też liczyć, że na dachach dwuspadowych z wystawą północną i południową, rośliny inaczej będą się rozwijać, a ich wygląd będzie się różnił.

Podstawowe zalecenia projektowe

Założenie zielonego dachu powinno być uwzględnione przez projektantów budynku, tak aby konstrukcja zapewniała wytrzymałość na zwiększone obciążenia. Bardzo istotne jest także zastosowanie technologii dostosowanej do przewidzianego sposobu korzystania z zielonego dachu. Projektując zazielenienie, należy brać pod uwagę:

• zdolność konstrukcji dachu do przenoszenia obciążeń;
• zabezpieczenie przed przenikaniem korzeni;
• wysokości przyłączeń;
• system odwodnienia;
• wielkość spadku połaci dachowych;
• sposób użytkowania;
• uwarunkowania lokalne (np. nasłonecznienie);
• zabezpieczenie przed działaniem sił ssących wiatru;
• wymagania pielęgnacyjne;
• powierzchnie przeznaczone dla ruchu pieszego i kołowego.

Systemowe rozwiązania firmy Bauder

Jest to pierwszy producent, który zaprojektował kompletne systemy dachów zielonych. Daje to gwarancję, prawidłowego funkcjonowania systemu zazielenia. Przy zastosowaniu oferowanej przez Bauder technologi oraz wysokiej jakości materiałów, inwestorzy mogą mieć pewność trwałości i bezpieczeństwa korzystania z zielonych dachów.

Oferowane produkty obejmują:

• Zazielenienie intensywne lub ekstensywne z sadzonek, lub poprzez zasiew np. mechaniczne nanoszenie mieszanki nasion metodą natrysku;
• Warstwę wegetacyjną, która stanowi intensywnie porośniętą korzeniami przestrzeń, zapewniającą optymalne warunki dla roślin. Wysoka jakość substratów wegetacyjnych gwarantuje zdolność gromadzenia i przepuszczalność wody, stabilność struktury i odpowiednie uziarnienie;
• Warstwę filtracyjną zapobiegającą zamuleniu warstwy odsączającej przez drobne cząstki, przedostające się z substratu do warstwy drenażowej;
• Warstwę drenującą i odsączającą, służącą do prawidłowego odprowadzania nadmiaru wód opadowych. Często jest ona połączeniem warstwy gromadzącej wodę i drenującej;
• Warstwę zabezpieczającą, która chroni hydroizolację przed uszkodzeniami mechanicznymi.
• Warstwę rozdzielczą i ślizgową rozdzielającą materiały niezgodne w układzie, która zapobiega niepożądanemu sklejaniu się warstw.

Zabezpieczenie przed przerastaniem korzeni

Bardzo istotnym elementem konstrukcji zielonych dachów jest zastosowanie warstwy przeciwkorzennej, skutecznie chroniącej hydroizolację przed przenikaniem korzeni roślin. Do tego celu firma Bauder proponuje następujące produkty:

• BauderPLANT E – uniwersalna papa nawierzchniowa o bardzo wysokich parametrach nadająca się do wykonywania przyłączeń, jak i ochrony przeciw przerastaniu korzeni;
• BauderTHERMOPLAN-T – nowoczesna, hydroizolacyjna folia o doskonałej stabilności wymiarowej, elastyczności i bardzo wysokiej wytrzymałości na obciążenia oraz promieniowanie UV i temperaturę.