Niezawodna ochrona fundamentów i dachów zielonych

Nowoczesne materiały hydroizolacyjne, takie jak membrany, folie czy masy bitumiczne, umożliwiają skuteczne zabezpieczenie elementów budynku – zarówno fundamentów, jak i dachów zielonych. W artykule przyjrzymy się tym produktom, dzięki którym budynki mogą być eksploatowane przez wiele lat, bez konieczności przeprowadzania kosztownych remontów.

Rodzaje i znaczenie hydroizolacji fundamentów

Odpowiednio zaprojektowane, wykonane oraz zabezpieczone fundamenty to podstawa każdego budynku, który ma być bezpiecznie eksploatowany przez wiele lat. Nieprawidłowa ochrona fundamentów przed wodami gruntowymi oraz wilgocią może doprowadzić do wielu negatywnych konsekwencji, w tym osłabienia konstrukcji domu czy pojawienia się grzyba na jego ścianach. Na efektywne zabezpieczenie fundamentów przed szkodliwym działaniem wody składa się hydroizolacja - pozioma oraz pionową. Zadaniem pierwszej z nich, stosowanej na styku ław i ścian fundamentowych oraz w miejscu połączenia ścian fundamentowych ze ścianami parteru, jest zapobieganie kapilarnemu podciąganiu wody przez pory znajdujące się w murze. Natomiast drugą wykonuje się na zewnętrznych stronach ścian fundamentowych i jest ona niezbędna w każdym budynku.

Ze względu na warunki w miejscu budowy domu stosuje się 3 główne rodzaje izolacji pionowej fundamentów:

Typu lekkiego. Chroni przed poziomym przenikaniem wody, wykonywana z masy bitumicznej lub polimerowej. Stosowana dla budynków znajdujących się powyżej poziomu wód gruntowych, na gruntach przepuszczalnych dla wody (piasek czy żwir).
Typu średniego. Stosowana w przypadkach, gdy dom znajduje się ponad poziomem wód gruntowych, ale na ziemiach nieprzepuszczalnych dla wody (gliny czy iły). Zabezpiecza ona przez okresowym podnoszeniem się poziomu wód gruntowych ponad najniższy punkt domu. Hydroizolację wykonuje się głównie z mas bitumicznych i polimerowych oraz papy. Jednak możliwe jest wykorzystanie folii z PCV oraz polietylenu LDPE lub HDPE.
Typu ciężkiego. Wykonywana w sytuacjach, gdy budynek położony jest poniżej poziomu wód gruntowych lub na gruntach spoistych. Ściany fundamentowe oraz podłogi piwnic powinny być wtedy wykonane ze zbrojonego betonu wodoszczelnego (W-2 lub W-4).

Materiały do hydroizolacji fundamentów

Hydroizolację poziomą wykonuje się głównie z takich materiałów, jak:

Papa asfaltowa, na osnowie tekturowej, poliestrowej lub z welonu szklanego. Może być modyfikowana za pomocą SBS, APP lub OCB. Dzięki swoim zaletom, takim jak: wysoka odporność na przebicie i uszkodzenia mechaniczne, ciągłość z izolacją podposadzkową, szybkość połączenia z izolacją pionową oraz brak konieczności użycia specjalnych klejów, jest uważana przez niektórych specjalistów za bezkonkurencyjną.
Folia z twardego polietylenu lub PVC, o grubości od 0,6 do 2,0 mm. Układana głównie jako jedna warstwa, bez mocowanie do podłoża.

Natomiast materiałami stosowanymi do wykonania izolacji pionowej są:

Papa asfaltowa – podobnie jak w przypadku izolacji poziomej. Mocowana do ścian fundamentów za pomocą zgrzewania.
Folia polietylenowa. Najlepsze własności posiada wykonana z polietylenu dużej gęstości (PE HD), która wykazują się wysoką odpornością na rozerwanie oraz inne uszkodzenia mechaniczne. Produkowane są folie termozgrzewalne oraz samoprzylepne.
EPDM, czyli guma etylenowo-propylenowo-terpolimerowa, zwana kauczukiem syntetycznym. Membrany tego rodzaju są bardzo wytrzymałe, dlatego doskonale nadają się na hydroizolację fundamentów typu średniego i ciężkiego. Charakteryzują się nadzwyczaj wysoką elastycznością – do 400%. Sprzedawane w postaci rolek, kształtek oraz taśm samoprzylepnych.
Bitumiczne masy hydroizolacyjne, produkowane na bazie asfaltu, przeznaczone do aplikowania na zimno. Najpopularniejsze z produktów tego rodzaju są lepiki i masy zawierające oprócz asfaltu: żywice, gumę, kauczuk, polimery oraz aluminium. Tworzą na ścianach fundamentów elastyczne i wodoszczelne powłoki.
Polimerowe masy hydroizolacyjne, najczęściej na bazie żywicy akrylowej lub silikonowej. Podobne do bitumicznych, jednak bardziej płynne, łatwiejsze do nakładania i tworzące bardziej elastyczne powłoki.
Wodne emulsje asfaltowe i lateksowe. Ponieważ nie zawierają rozpuszczalników organicznych, sa bezpieczne dla styropianu.
Zaprawy hydroizolacyjne. To zaprawy cementowe, modyfikowane żywicami syntetycznymi, produkowane jako jednoskładnikowe do mieszania z wodą lub dwuskładnikowe. Tworzą na podłożu powłoki sztywne lub elastyczne.
Folie kubełkowe - sztywne folie z polietylenu, posiadające równomierne przetłoczenia w kształcie kubełków. Niektóre z nich wzmocnione są siatką z włókna szklanego, polipropylenu czy poliestru lub włókniną drenującą. Przeznaczone do ochrony warstwy hydroizolacyjnej lub termoizolacyjnej przed uszkodzeniami mechanicznymi. Kubełki umożliwiają przesuszanie warstw izolacyjnych.

Czym są dachy zielone?

Zielony dach (lub żywy dach) to taki dach budynku, który jest częściowo lub całkowicie pokryty roślinnością. W jego skład wchodzą takie warstwy, jak: roślinna, filtrująca, drenażu, zabezpieczająca przed rozwojem korzeni, termoizolacyjna oraz hydroizolacyjna. Zielone dachy występują głównie, jako płaskie, choć mogą być tworzone także na powierzchniach skośnych. Główne cele budowania zielonych dachów to: pochłanianie wody deszczowej, zapewnianie izolacji termicznej, stworzenie estetycznego krajobrazu oraz dodatkowych miejsc do wypoczynku, stworzenie odpowiedniego mikroklimatu, tłumienie hałasu, pomoc w obniżeniu temperatury powietrza w mieście oraz złagodzenie tzw. efektu wyspy ciepła, czyli zjawiska meteorologicznego polegającego na występowaniu wyższej temperatury powietrza i otoczenia w aglomeracjach miejskich niż w otaczających je okolicznych terenach wiejskich. Tradycyjne materiały budowlane pochłaniają promieniowanie słoneczne i ponownie emitują je w postaci ciepła sprawiając, że temperatura w miastach jest zwykle wyższa o co najmniej 4 °C, niż w otaczających je obszarach wiejskich. Zielone dachy zmniejszają całkowitą ilość spływającej wody i spowalniają tempo jej spływania z dachu. Stwierdzono, że mogą one zatrzymać do 75% wody deszczowej, stopniowo uwalniając ją z powrotem do atmosfery poprzez kondensację i transpirację, jednocześnie zatrzymując zanieczyszczenia w glebie. Dodatkową korzyścią środowiskową zielonego dachu jest zdolność do sekwestracji dwutlenku węgla, czyli wychwytywania i przechowywania CO₂ z atmosfery lub emisji przemysłowych, zanim trafi on do atmosfery, co przeciwdziała efektowi cieplarnianemu. Dachy zielone mogą powstawać zarówno na dużych budynkach przemysłowych, komercyjnych i komunalnych, jak i domach jednorodzinnych. Istnieją dwa rodzaje zielonych dachów: intensywne - o minimalnej głębokości 12,8 cm, które mogą być wykorzystywane do uprawy większej ilości gatunków roślin oraz ekstensywne, które są płytkie - o głębokości od 2 do 12,7 cm, lżejsze i wymagają minimalnej konserwacji. Kilka miast w Polsce, w tym Warszawa, Kraków i Wrocław wdrożyło politykę instalowania zielonych dachów. Znany przykład to zielony dach Uniwersytetu Warszawskiego, który zajmuje powierzchnię około 10 000 m². Znajduje się na nim ponad 30 000 roślin z ponad 70 różnych gatunków.

Ochrona dachów zielonych

Podstawą trwałości oraz funkcjonalności dachów płaskich jest ich właściwa hydroizolacja. Jej rola staje się bardzo ważna w przypadku dachów zielonych, ponieważ chroni ona zarówno konstrukcję dachową, jak i znajdujące się poniżej pomieszczenia budynku przed przenikaniem wilgoci z deszczu i śniegu oraz gleby. Dlatego musi być wykonana z odpowiednich materiałów: elastycznych, trwałych, odpornych na wodę, temperatury w szerokim zakresie oraz promieniowanie UV a także na penetrację korzeni drzew oraz innych roślin, znajdujących się na dachu. Membrany dachowe ogólnie możemy podzielić na folie oraz preparaty płynne, rozprowadzane wałkiem lub pędzlem. Oto kilka przykładów tego typu produktów:

Membrany dyfuzyjne wykonane z polipropylenu, przepuszczające powietrze i parę wodną. Wykorzystywane, jako warstwy separacyjne oraz jako ochrona przed przedostaniem małych części substratu, np. w systemie dachu odwróconego. Są neutralne chemicznie i biologicznie, odporne na kwasy i zasady, mogą być wykorzystywane z bitumem oraz polistyrenem.
Membrany dachowe wykonane z EPDM. To doskonały materiał na pokrycia dachów, dzięki takim zaletom jak:

-duża elastyczność w szerokim zakresie temperatur (-40°C do +120°C), co umożliwia doskonałe przyleganie i adaptację do różnorodnych powierzchni dachowych,

-trwałość – uzyskana dzięki odporności na działanie czynników chemicznych (większość kwasów, zasad i soli), promieniowania ozonowego i UV, niskich temperatur, wody śniegu i lodu

Membrany EPDM są produkowane w postaci folii i stosowane, jako podkład pod dachy zielone, gwarantując nieprzepuszczalność, idealne zabezpieczenie przed wilgocią i nieprzepuszczalność korzeni. Niektóre zbrojone są włóknem szklanym.

Jednoskładnikowe membrany poliuretanowo – bitumiczne. Przeznaczone do nakładania na zimno wałkiem lub pędzlem. Szybko się utwardzają, tworząc ciągłą (bezszwową) oraz wyjątkowo elastyczną powłokę, mocno związaną z podłożem, odporną na wodę oraz trudne warunki atmosferyczne. Stanowią idealne rozwiązanie, jako hydroizolacja między innymi fundamentów i dachów zielonych. Zachowują swoje właściwości, w tym elastyczność, w zakresie temperatur od -40°C do +80°C. Ze względu na wysoką hydrofobowość powstałej powłoki, tego typu preparaty nadaje się do hydroizolacji powierzchni ze stojącą wodą, fundamentów, piwnic, zbiorników, balkonów, tarasów, kwietników, mostów, parkingów itp.
Dwuskładnikowe membrany poliuretanowo-bitumiczne. Utwardzają się poprzez reakcję (sieciowanie) dwóch składników: żywicy i utwardzacza. Są droższe od jednoskładnikowych, jednak posiadają nieco lepsze właściwości.
Dwuskładnikowe hydroizolacyjne membrany polimocznikowe, przeznaczona do stosowania na dachy, tarasy lub balkony. Uzyskują odporność na deszcz już po 1 godzinie od aplikacji. Ich zaletami są też: odporność na promieniowanie UV, uszkodzenia mechaniczne oraz przerastanie korzeni.
Geowłóknina. To specjalne włókno, przeznaczone do zabezpieczania powierzchni dachu przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz jego ochrony. Geowłókniny wykorzystywane na dachach zielonych to włókna polipropylenowe lub poliestrowe igłowane mechanicznie. Stosowane są, jako warstwy filtracyjno-ochronne i drenażowe których zadaniem jest uniemożliwianie przepływu cząstek stałych ziemi, w której przepływa woda.
Maty drenażowe z geowłókniną. To geokompozyty o wysokiej wytrzymałości na ściskanie, produkowane z membrany wytłaczanej z polietylenu o dużej gęstości (HDPE) i specjalnej geowłókniny polipropylenowej (PP). Przeznaczone do izolacji tarasów, stropów, stropodachów oraz dachów zielonych, w tym powierzchni obciążonych ruchem. Głównym zadaniem takiej maty jest drenaż oraz filtracja drobnych cząstek podbudowy, co zapobiega zatkaniu kanałów systemu odwodnienia.
Folie kubełkowe. To perforowane maty drenażowe, przeznaczone specjalnie dla dachów zielonych. Zatrzymują wodę dla roślin w czasie suszy, zaś nadmiar wody w warstwie podłoża odprowadzany jest przez otwory w macie.

Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki

Opracowanie redakcja : (T.H.)

Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji portalu www.pasywny-budynek.pl