Działka uzbrojona, co to znaczy?
W prawie budowlanym nie znajdziemy definicje, że działka jest uzbrojona i nieuzbrojonej wprost. Często jednak informacje dotyczącą uzbrojenia można znaleźć w ogłoszeniach sprzedażowych.
Powszechnie przyjmuje się, że na działce w pełni uzbrojonej powinna znajdować się: podłączona skrzynka elektryczna (z zawartą umową na dostawę energii), dostęp do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w postaci odpowiednich studzienek oraz podłączenie do sieci gazowej wraz z licznikami. Czasami spotkać można pojęcie częściowego uzbrojenia. Zazwyczaj oznacza to, że media (energia elektryczna, sieci wodna i kanalizacyjna, czasem sieć gazowa) umieszczone są w drodze publicznej graniczącej z działką. Ceny takich działek są niższe niż w pełni uzbrojonych, czasami zaskakująco niskie. Należy w takiej sytuacji przede wszystkim sprawdzić, czy sam przebieg sieci obok działki daje możliwość wykonania przyłącza. Jeśli są to sieci przesyłowe, nie istnieje taka możliwość. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę, że do rozpoczęcia budowy niezbędne jest wykonanie przyłączy, co odsunie rozpoczęcie budowy (w niektórych sytuacjach takie sprawy potrafią ciągnąć się nawet 2 lata). W trakcie uzbrajania działki należy spodziewać się kosztów dodatkowych, jak np. skorzystanie z usług geodety, projektanta oraz wykonania prac ziemnych. Działka nieuzbrojona nie posiada mediów zarówno na działce jak i w drodze publicznej przy działce. Działki takie charakteryzują się niską ceną, jednak trzeba mieć na uwadze koszty doprowadzenia mediów w przyszłości.
To kupować, czy nie?
Czy zatem opłaca się inwestować wyłącznie w działki w pełni uzbrojone? Zdecydowanie nie! W dobie wciąż udoskonalanych ekologicznych rozwiązań (rekuperacja, przydomowe oczyszczalnie ścieków itp.) nie zawsze ma to sens. Nie każdy inwestor będzie potrzebował przyłącza gazu czy sieci kanalizacyjnej. Może być również tak, że wykonanie przyłączy będzie mniej kosztowne, niż kupno uzbrojonej działki. Informacje o sieciach uzbrojenia terenu można odczytać na mapie zasadniczej prowadzonej przez starostwa (koszt uzyskania wybranej mapy zasadniczej to 30 – 50 zł). Sieć uzbrojeń można sprawdzić na stronie geoportal.gov.pl, gdzie została udostępniona w ostatnich latach Krajowa Baza Danych Geodezyjnej Ewidencji Sieci Uzbrojenia Terenu (GESUT).
Wybór działki okiem architekta
Przy wyborze działki warto wziąć pod uwagę kilka czynników, które potem będą miały wpływ na koszty inwestycji, codzienne użytkowanie, a także późniejsze koszty eksploatacji. Zalicza się do nich ukształtowanie terenu, kształt i rozmiar działki, położenie jej względem stron świata, rodzaj gruntu czy kierunek wiatrów.
Ukształtowanie terenu
Idealna działka jest położona na niewielkim wzniesieniu, zwłaszcza jeśli znajduje się na południowym zboczu, nad doliną. Takie usytuowanie może stworzyć ciekawą perspektywę widokową, ale także ułatwić odprowadzenie z niej wód opadowych i wykonanie właściwego drenażu działki.
Kształt i wielkość działki
Z punktu widzenia architektonicznego rozmiar działki pod zabudowę przeciętnej wielkości domu jednorodzinnego to powierzchnia około 1000 m2. Kwadrat jest kształtem optymalnym, ewentualnie prostokąt zbliżony do kwadratu. Na wąskiej działce, przy zachowaniu wymaganej odległości budynku od granicy działki zawartych w przepisach, trudno jest zaprojektować parterowy dom pożądanych rozmiarów. Tym bardziej, jeśli występuje gęsta zabudowa na sąsiednich działkach. Szerokość działki może też definiować układ pomieszczeń i wpływać na bryłę budynku – niekoniecznie korzystnie. Kształt działki w zniekształconego wieloboku będzie trudny do zagospodarowania i istnieje prawdopodobieństwo, że część działki zostanie niewykorzystana.
Położenie względem stron świata
Każda strona świata ma swoje plusy i minusy. Ważne, żeby maksymalnie wykorzystać ich potencjał. Niektóre pomieszczenia użytkowane są w określonych porach, a inne nie mają specjalnych wymagań, jeśli chodzi o nasłonecznienie.
Północ
Powoduje największe straty ciepła przez przegrody budowlane. Oznacza to, że najmniej korzystne jest projektowanie okien na tę stronę świata. Poza tym nasłonecznienie od strony północnej jest najmniejsze niezależnie od pory roku. Kuchnia, choć użytkowana jest w różnych godzinach, to podczas gotowania wydziela się duża ilość ciepła. Jeśli więc okna wychodziłyby by na przykład na południe, może to prowadzić do nadmiernego przegrzewania się pomieszczenia. Dla niektórych będzie też to dobra strona na sypialnię, gdyż zawsze będzie tam chłodniej niż w pozostałych pomieszczeniach. Dobrą praktyką jest też projektowanie pomieszczeń gospodarczych, garderób, łazienek oraz garażu od strony północnej. Jest to również najlepsza strona na lokalizację wjazdu na działkę oraz do garażu.
Zachód Południe
Z kolei bezpośrednia ekspozycja pomieszczeń na tę stronę nie jest dobra ze względu na zyski ciepła w lecie. Słońce będzie operować do godzin popołudniowych. Jeśli wziąć pod uwagę południowy – zachód, to będzie to najlepsza strona na salon i jadalnię, tam przebywa się zwykle właśnie w tych godzinach. Jest to też dobra lokalizacja na taras czy werandę.
Wschód
Światło słoneczne będzie występować w godzinach porannych. Dlatego na tę stronę mogą wychodzić okna pokoi do pracy, ewentualnie kuchni. Jeśli ktoś lubi budzenie pierwszymi promieniami słońca, można rozważyć położenie sypialni od strony wschodniej, ew. północno – wschodniej.
Zachód
Nasłonecznienie po tej stronie będzie się utrzymywać najdłużej. Można więc lokalizować pokoje dzienne oraz jadalnie. Można też się pokusić o zaprojektowanie sypialni z tej strony, pozwoli to na dłuższy sen, ale w lecie pomieszczenia mogą się przegrzewać. Pokoje dziecięce użytkuje się przez cały dzień, może to być nie najgorsza strona świata na pomieszczenie o tym przeznaczeniu.
Roślinność na działce
Drzewa na działce należy sadzić tak, aby po latach nie rzucały zbyt dużego cienia na budynek. W okresach przejściowych może to zwiększać koszty ogrzewania lub chłodzenia. Drzewa liściaste w okresie letnim są w stanie pochłonąć promieniowanie słoneczne nawet w 90%, w zimie o połowę mniej. Z kolei posadzenie ich w odpowiednim miejscu (blisko domu), może hamować niekorzystny wpływ wiatru i opadów atmosferycznych na ściany zewnętrzne budynku. Posadzenie drzew iglastych od strony północnej (płn. – wsch. oraz płn. – zach.) zmniejsza straty ciepła, stwarzając naturalną barierę izolacyjną.
Kierunek wiatru
W Polsce przeważają wiatry o kierunku zachodnim oraz północno – zachodnim w okresie letnim. Jesienią więcej przybiera kierunek wschodni i południowo – wschodni. Natomiast w zimie najwięcej wiatrów wieje z południowego – zachodu. Wiosną zaś dominuje kierunek zachodni, choć rozkład o tej porze roku jest w miarę równomierny. Siłę wiatru warto sprawdzić dla konkretnej lokalizacji. Średnio przyjmuje się prędkość wiatru ok. 3 – 4 m/s. Informacje o wietrze będą też przydatne w momencie wyboru miejsca montażu urządzeń grzewczych lub chłodzących (powinna być zapewniona cyrkulacja powietrza wokół jednostek zewnętrznych) oraz wyprowadzenia wywiewek kanalizacyjnych czy nasad kominowych. Mogą też być pomocne przy wspomnianej już izolacji od wiatru przez nasadzenia drzewami. Należy to też rozważyć w momencie wyboru siły wiatru, jako odnawialnego źródła energii.
Idąc o krok dalej…
Na koniec, jeśli jest to możliwe, zanim kupisz działkę, warto zwiedzić okolicę i porozmawiać z sąsiadami. Można wypytać o występujące osobliwości terenu, a także obejrzeć działkę o różnych porach dnia. Dobrze jest pojechać na działkę, jak będzie zasypana śniegiem czy podczas wiosennych roztopów. Można w ten sposób sprawdzić, czy gdzieś nie gromadzi się woda, którą potem będzie trzeba odprowadzić.
R, jak rekuperacja
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (OZE) to nieodłączny temat przy omawianiu budynków pasywnych. Jak już wspomniano w poprzednim akapicie, nowe Warunki Techniczne obligują do budowy domów w nowym standardach energetycznych. Zawarte w nich normy dotyczą zarówno obniżenia zużycia energii potrzebnej do ogrzewania, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody i wentylacji, jak i do zwiększenia udziału OZE do jej produkcji. Przy wyborze działki warto przeanalizować jej atuty, żeby móc je potem wykorzystać, choćby do zastosowania energooszczędnego rozwiązania, jakim jest odzysk ciepła z powietrza wywiewanego. To właśnie jest rekuperacja. Kierunki świata, siła wiatru i zacienienie działki, będzie miało wpływ na temperaturę powietrza zewnętrznego, a tym samym na ilość odzyskanej z niego energii.
Rodzaj gruntu
W momencie wejścia w życie nowych Warunków Technicznych WT21 można wziąć pod uwagę wykorzystanie alternatywnych źródłach energii, które pokryją część energii potrzebnej do ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Jeśli więc wziąć pod uwagę wybór poziomego gruntowego wymiennika ciepła, to należy przewidzieć niezabudowaną powierzchnię na działce pod montaż kolektora, który układa się w ziemi. Zajmuje on co najmniej 3 razy tyle, co powierzchnia domu. Można jednak ten teren, przy zasadzeniu odpowiedniej roślinności, przekształcić w ogród. Najlepsza gleba dla sprawności kolektora gruntowego to gleba mokra lub mocno wilgotna oraz gliniasta. Takie właściwości wpływają na akumulacyjność gruntu i efektywność pomp ciepła.
Podsumowanie
Mamy nadzieję, że pojęcia związane z miejscowym planem zagospodarowania przestrzeni oraz warunkami zabudowy są już bardziej zrozumiałe. Idealna działka pod budowę domu jest czymś w zasięgu ręki. Po zakupie danej działki i wyborze projektu domu przychodzi czas na budowę domu jednorodzinnego; funkcjonalnego domu.
Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki
Opracowanie redakcja portalu www.pasywny-budynek.pl [Ł.G.].
Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji.
