Cykl życia budynku
Wpływ budynku na środowisko kojarzony jest przede wszystkim ze zużyciem przez budynek energii podczas zamieszkiwania w nim osób. Należy sobie jednak zdać sprawę z tego, że oddziaływanie środowiskowe budynku obecne jest na każdym etapie jego istnienia.
ETAPY ISTNIENIA BUDYNKU
1. Etap budowy
Etap ten rozpoczyna się wykonaniem kompleksowego projektu budynku oraz jego instalacji. W tym momencie nie można jeszcze mówić o wpływie budynku na środowisko lub o jego zużyciu energetycznym. W tym względzie ważniejsza jest kontynuacja etapu, czyli produkcja materiałów do budowy obiektu i jego instalacji. Efekt środowiskowy w tym momencie związany jest z oddziaływaniem na środowisko przedsiębiorstw produkujących w/w materiały, a także z oddziaływaniem procesu wydobycia surowców dla tych przedsiębiorstw. Podobnie wygląda sytuacja energetyczna, ponieważ energia zużywana przez obiekt w tym momencie równa jest zużyciu energetycznemu w/w przedsiębiorstw koniecznemu do wyprodukowania materiałów dla niego oraz zużyciu energii podczas wydobycia. Kontynuacją etapu budowy jest transport materiałów, w którym na efekt środowiskowy i zużycie energii mają wpływ środki transportu materiałów. Etap ten kończy się wznoszeniem budynku, gdzie za zużycie energii i efekt środowiskowy odpowiadają maszyny i urządzenia budowlane i instalacyjne oraz ekipa budowlano-instalacyjna.
2. Etap użytkowania
2.1. Systemy HVAC oraz c.w.u., oświetlenie i pozostałe zużycie elektryczności
Ponieważ najwięcej energii w budynku zużywane jest podczas jego eksploatacji, a także w tym czasie budynek najbardziej oddziałuje na środowisko etap ten wydaje się być najważniejszy w całym cyklu jego istnienia. Jednocześnie w tym etapie możliwe jest największe ograniczenie niekorzystnego wpływu na środowisko i zużycia energii i z tego powodu poddawany jest on wnikliwym analizom, których wnioski przyczyniają się do rozwoju technologii energooszczędnych w budownictwie i energetyce oraz promocji idei zrównoważonego rozwoju i efektywności energetycznej.
2.1.1. Efektywność energetyczna
Naczelnym wskaźnikiem dla budownictwa jednorodzinnego powinno być zachowanie komfortu odczuwanego przez osoby przebywające w budynku. Mając to na uwadze powinno się również zapewniać środki umożliwiające ograniczenie energochłonności budynków. Jednoczesne spełnienie tych dwóch zasad możliwe jest dzięki maksymalnej poprawie efektywności energetycznej budynku, czyli ograniczeniu strat energetycznych w jego obszarze (osiągnięciu jak najwyższej sprawności urządzeń i systemów), wykorzystaniu naturalnych warunków klimatycznych w systemach pasywnych i aktywnych, wdrożeniu strategii racjonalnego użytkowania energii. Tym bardziej, że poprawa efektywności energetycznej budynku minimalizuje jego niekorzystny wpływ na środowisko. Mówiąc o energii w budynku trzeba mieć na uwadze energię cieplną (ciepło i chłód) oraz energię elektryczną (elektryczność). Efektywne i oszczędne wykorzystanie każdej z nich wymaga więc wprowadzenia różnych środków. W zakresie ciepła i chłodu będzie to ograniczenie strat przez przenikanie, czyli odpowiednie ocieplenie budynku, stosowanie materiałów o niskich współczynnikach przenikania ciepła na przegrody zewnętrzne budynku oraz eliminacja „mostków cieplnych”, a także odpowiednie uszczelnienie budynku i ograniczenie strat ciepła przez wentylację. Wysoki stopień uszczelnienia budynku wymaga stosowania wentylacji wymuszonej (mechanicznej) w miejsce, stosowanej dotychczas, naturalnej (grawitacyjnej). Powoduje to co prawda konieczność stosowania dodatkowych urządzeń, ale również zmniejsza straty ciepła przez wentylację, a nawet umożliwia odzysk energii z tego systemu, czyli zwiększenie efektywności energetycznej w zakresie ciepła/chłodu. Ograniczenie zużycia elektryczności można dokonać przede wszystkim stosując odbiorniki energooszczędne oraz wdrażając strategię racjonalnego użytkowania energii, której częścią jest m.in. system sterowania pracą urządzeń i oświetleniem. Ponadto na zmniejszenie zapotrzebowania energetycznego budynku korzystnie wpływa pasywne wykorzystanie energii słonecznej do ogrzewania (np. akumulacja ciepła w ścianie Trombe’a) i oświetlenia (np. duże przeszklenie budynku zapewniające dopływ światła słonecznego), jak również właściwa ochrona przed zbytnim nasłonecznieniem pomieszczeń, np. przez zastosowanie automatycznych żaluzji zapewniających zachowanie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniu.
2.2. Renowacje (w tym termomodernizacja
Renowacje budynku wiążą się z koniecznością stosowania maszyn i urządzeń budowlanych, które czerpiąc energię do swojej pracy wpływają niekorzystnie na środowisko i zwiększają zużycie energii przez budynek na etapie jego użytkowania. Jednak wiele z tych działań, np. termoizolacje, służą zmniejszeniu jego zapotrzebowania energetycznego, a więc, tak jak opisano to w podpunkcie wcześniejszym, zmniejszają niekorzystne oddziaływanie budynku na środowisko.
3. Etap rozbiórki
Jest to ostatni etap istnienia budynku, a jego energochłonność i efekt ekologiczny związane są z działaniem maszyn i urządzeń stosowanych do jego rozbiórki oraz utylizacji i recyclingu.
Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki
Opracowanie: mgr inż. Joanna Kopica, mgr inż. Radosław Turski, A. O.
Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji.
