Architektura budynku pasywnego

Budynki pasywne charakteryzują się dużo mniejszym zapotrzebowaniem na energię, w tym szczególnie na ciepło, przez co ich architektura zwykle odbiega od tradycyjnych rozwiązań stosowanych w budynkach standardowych. Aby zapewnić zużycie energii na odpowiednio niskim poziomie należy stosować do jego budowy materiały o odpowiednich parametrach oraz systemy nie zawsze obecne w budynkach standardowych (np. wentylacja mechaniczna). Innymi słowy budynek taki musi spełnić odpowiednie wytyczne.


Projekt architektoniczny  Strona południowa jest otwarta, na cele maksymalnego pozyskania ciepła od słońca.  Izolacyjność przegród budowlanych  Wartość współczynnika przenikania ciepła przegród zewnętrznych budynku musi być mniejsza od 0,15 W/m2K. Należy także dążyć do maksymalnej eliminacji mostków termicznych.  Przegrody przeźroczyste  Wartość współczynnika przenikania ciepła dla całych okien (szyba plus ramy) nie powinna przekraczać 0,8 W/m2K, a współczynnika „g” szyby wynosić nie mniej niż 0,5.  Szczelność budynku  Niekontrolowana infiltracja powietrza zewnętrznego przez nieszczelności dla różnicy ciśnień 50 Pa musi wynosić poniżej 0,6 kubatury budynku na godzinę.  Wentylacja nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła  Centrala wentylacyjna powinna charakteryzować się sprawnością odzysku ciepła powyżej 80 % i niskim zużyciem energii elektrycznej (<0,45 W/m3)  Gruntowy wymiennik ciepła  Powietrze zewnętrzne może być doprowadzane do budynku poprzez wymiennik gruntowy, w którym nawet dla najzimniejszych dni może się ono ogrzać do temperatury powyżej 0 oC  Przygotowanie c.w.u. z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii  Wykorzystanie kolektorów słonecznych, lub pompy ciepła do podgrzewania c.w.u.  Zastosowanie energooszczędnych urządzeń  Energooszczędne wyposażenie AGD oraz oświetlenie jako nieodłączny element wyposażenia budynku pasywnego.  

Ciekawym spostrzeżeniem wydaje się być również fakt, że zaleca się projektowanie budynków pasywnych jako stropodachy. Wynika to z kilku przyczyn. Przede wszystkim na płaskim dachu występuje pełna dowolność zwrócenia kolektorów , a więc można je wszystkie skierować na stronę południową, niezależnie od orientacji budynku względem stron świata. Maksymalne skierowanie połaci dachowej w kierunku południowym niestety, także nie jest optymalnym rozwiązaniem, ponieważ skutkuje z jednej strony maksymalnym wykorzystaniem pasywnych zysków słonecznych od strony południowej, a z drugiej zaś strony powoduje iż strona skierowana na północ jest zbyt mocno zacieniona, zatem następuje nieefektywne wykorzystanie promieni słonecznych. Warto do tego, dodać, iż panele fotowoltaiczne PV, znakomicie nadają się również do wkomponowania ich w struktury architektoniczną budynku, dzięki czemu nie są ograniczone do kształtu oraz powierzchni dachu lub stropodachu.

Kolejnym istotnym elementem z punktu widzenia budowlanego jest właściwe zaizolowanie przegród zewnętrznych oraz wewnętrznych bryły budynku, celem maksymalnego ograniczenia przenikania ciepła przez przegrody budowlanego, czyli strat ciepła przez przenikanie. Budynki pasywne powinny charakteryzować się odpowiednio grubą warstwą ocieplanie izolacyjnego obiektu, dachy, ściany zewnętrzne, podłogi oraz stropy muszą być zaizolowane tak, aby wartość współczynnika przenikania ciepła nie przekraczała 0,15 W/m2K. Warunek ten wymusza zastosowanie warstwy izolacyjnej o grubości 30, 35 cm, co jest możliwe w przypadku większości konstrukcji przegród zewnętrznych. Powszechnie wiadomym wydaje się być fakt, iż zwiększanie warstwy izolacyjnej budynku przyczynia się w znaczącym stopniu do ograniczania strat ciepła przez przenikanie. Można by zatem sądzić, że zastosowanie bardzo grubej warstwy izolacyjnej jest dobrym pomysłem na całkowite organicznie takich strat. Należy jednak pamiętać, chociażby z kursu fizyki, iż powyżej granicznej wartości grubości izolacji dalsze ocieplenie staje się nie celowe.

Z punktu widzenia architektoniczno – konstrukcyjnego, bardzo ważnym jest także właściwe połączenie elementów budowlanych. Miejsca ich łączenia generują dodatkowe straty ciepła, są to tzw. mostki ciepła, a więc należy ich unikać, przy czym należy dodać, że ten sposób ograniczenia mostków cieplnych należy przewidzieć już na etapie koncepcji i projektu architektonicznego. Elementy wyżej omówione, w których ograniczeni strat ciepła przez przenikanie zbliża się do wartości granicznej, powoduje, iż tego typu obiekt staje się bardzo szczelny. Łatwo domyśleć się, więc że wentylacja grawitacyjna, która jest nadal powszechnie stosowana w standardowych budynkach nie spełni swojego zadania w budynku pasywnym. Wobec tego w tego typu obiektach musi być stosowana wentylacja z wymuszonym obiegiem powietrza (mechaniczna). Fakt zastosowania takiej wentylacji może również przyczynić się do dodatkowych oszczędności energii poprzez zastosowanie odzysku ciepła z wywiewanego powietrza, tzw. rekuperacji, czyli wykorzystanie ciepła odpadowego.

Następnym istotnym elementem w przypadku budynków pasywnych jest redukcja kosztów poprzez korzystny współczynnik kształtu budynku A/V. Jest to iloraz sumy pól wszystkich ścian zewnętrznych, dachu i podłogi dotykającej gruntu budynku (A) wyrażonej w m2 do kubatury powierzchni ogrzewanej budynku (V) wyrażonej w m3.

Literatura podaje, że najkorzystniejszy kształt jest wówczas, kiedy spełnione zostaje równanie:

A/V ≤ 0,7 m2/m3

Ogólnie można przyjąć zasadę, że powinna wystąpić minimalizacja współczynnika kształtu: A/V.

Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki

Opracowanie: mgr inż. Joanna Kopica, mgr inż. Radosław Turski.

Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji.